Rượu Bàu Đá Bình Định: Đặc sản trứ danh miền đất Võ

Rượu Bàu Đá được đánh giá là linh hồn của mảnh đất Bình Định, kết tinh qua nhiều đời từ bàn tay tài hoa và trí tuệ của người dân nơi đây. Mỗi giọt rượu là câu chuyện văn hóa, lịch sử truyền thừa qua bao thế hệ, được xem như biểu tượng tự hào và niềm kiêu hãnh của người dân nơi đây.

Nguồn gốc Rượu Bàu Đá Bình Định

Từ lâu Bình Định đã có bề dày lịch sử và văn hóa lâu đời, là quê hương của những vị anh hùng dân tộc như Vua Quang Trung (Nguyễn Huệ). Trần Hưng Đạo, Mai Xuân Thưởng, Nguyễn Trung Trực,… Nhắc đến Bình Định người ta còn nhắc đến sự nổi tiếng của nhiều món đặc sản trứ danh như Bánh Ít lá gai, Nem chả mà còn là cái nôi sản sinh ra một loại rượu đặc biệt nức tiếng gần xa mang tên Rượu Bàu Đá.

Rượu Bàu Đá được biết đến với nguồn gốc đến từ Làng nghề truyền thống nằm tại Thôn Cù Lâm, Xã Nhơn Lộc, Thị Xã An Nhơn. Tương truyền rằng, rượu nơi đây được nấu từ nguồn nước ngầm Bàu Đá – nơi có mạch nước ngọt mát lạnh quanh năm. Chính nhờ nguồn nước tinh khiết này đã tạo nên hương vị đặc trưng nổi bật của loại rượu này.

Theo ghi chép trong sử sách và lời truyền tụng của người dân địa phương, Rượu Bàu Đá đã có lịch sử hình thành, phát triển qua hàng trăm năm, gắn liền với đời sống sinh hoạt, phong tục tập quán của người dân nơi đây. Vào thời các chúa Nguyễn, Rượu Bàu Đá được chọn làm vật tiến cống cho triều đình, nhờ hương bị thơm ngon nên các bậc vua quan đã cực kỳ yêu thích.

Theo thông tin được biệt, mạch nước ngầm truyền thống đã cạn từ năm 2010 nhưng người dân trong làng vẫn giữ được tinh hoa của rượu nhờ vào việc sử dụng nước giếng trong làng ở độ sâu 20 – 30m. Mạch nước này được đánh giá là cực kỳ quan trọng trong việc tạo nên vị ngọt dịu, thanh mát tự nhiên của Rượu Bàu Đá.

Qua thời gian dài lịch sử, hương vị thơm ngon đặc trưng của Rượu Bàu Đá đã trở thành niềm tự hào của người dân Bình Định. Các sản phẩm rượu còn được Việt Nam đánh giá là mang tầm vóc quốc tế, nổi tiếng được nhắc đến cả trong và ngoài nước.

Xem thêm thông tin về: Làng nghề Rượu Bàu Đá Cù Lâm: Nơi lưu giữ Quốc Hồn, Quốc Tuý

Quy trình sản xuất Rượu Bàu Đá Bình Định

Để đảm bảo được hương vị thơm ngon, quá trình sản xuất Rượu Bàu Đá cũng được hoàn thiện một cách nghiêm ngặt từ khâu chọn nguyên liệu cho đến thành phẩm cuối cùng.

Nguyên liệu nấu rượu luôn là thành phần quan trọng được sàng lọc kỹ lưỡng, trong đó các loại gạo, nếp và đậu xanh phải đảm bảo được chất lượng tốt nhất. Gạo và nếp phải là loại hạt dài trắng, không bị nứt, vỡ hay lẫn tạp chất. Đậu xanh cũng cần phải tươi, hạt căng mẩy, không bị mốc.

Đến công đoạn sơ chế gạo và nếp sẽ được ngâm trong nước sạch khoảng 6 – 8  tiếng để hạt nở, mềm ra, đậu xanh cũng được ngâm riêng. Sau khi đủ thời gian, gạo và đậu xanh được đem ủ cho lên men tự nhiên, quá trình này rất quan trọng giúp phát triển các men rượu tự nhiên, tạo hương thơm cho rượu.

Khi nguyên liệu đã lên men đạt yêu cầu, người nấu sẽ tiến hành nấu bằng hệ thống nồi đồng truyền thống và lò than. Việc sử dụng nồi đồng và đun bằng lò than giúp kiểm soát nhiệt độ ổn định, tránh cháy khét làm hỏng mẻ rượu.

Bí quyết nấu rượu được truyền lại qua nhiều thế hệ luôn đòi hỏi sự khéo léo và kinh nghiệm của người nấu. Việc canh lửa, điều chỉnh nhiệt độ cũng phải hết sức chính xác để đạt được chất lượng rượu tốt nhất.

Sau khi nấu xong, rượu khô sẽ được lọc cẩn thận qua hệ thống để loại bỏ cặn bã và tạp chất. Khâu lọc rượu sẽ đảm bảo rượu đạt độ trong suốt, tinh khiết cao, bên cạnh đó còn giúp rượu bớt hăng, cay, mùi nồng và dễ uống hơn.

Thành phẩm Rượu Bàu Đá Bình Định nổi tiếng với độ thơm nồng, êm dịu và hương vị cay nhẹ, ngọt thanh. Độ cồn thường dao động từ 45 – 55 độ tùy vào loại, màu sắc tươi sáng, trong suốt. Với quy trình sản xuất tỉ mỉ, theo phương cách truyền thống, Rượu Bàu Đá Bình Định đã trở thành một thương hiệu nổi tiếng, đại diện cho văn hóa ẩm thực đặc sắc của miền Trung nói riêng và Việt Nam nói chung.

Giá trị truyền thống của rượu Rượu Bàu Đá Bình Định

Rượu Bàu Đá Bình Định không chỉ đơn thuần là một loại đồ uống, mà còn là biểu tượng cho giá trị truyền thống, tinh hoa văn hóa và lịch sử lâu đời của vùng đất này. Với người dân Bình Định, Rượu Bàu Đá đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần, gắn liền với các phong tục, lễ nghi và tín ngưỡng địa phương.

Nguồn gốc của Rượu Bàu Đá gắn liền với câu chuyện về những người nông dân chất phác, tài hoa, những người đã khéo léo tạo ra loại rượu thơm ngon từ nguồn nguyên liệu có sẵn trong thiên nhiên.

Đặc biệt trong các dịp lễ, Tết, hội hè hay cưới hỏi của người dân Bình Định, Rượu Bàu Đá luôn giữ vai trò quan trọng. Mâm cỗ gia tiên, bàn tiệc đãi khác hay lễ vật dâng cúng đều không thể thiếu sự hiện diện của Rượu Bàu Đá. Loại Rượu này không chỉ để thưởng thức, mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện sự tôn kính, biết ơn đối với tổ tiên, trời đất và các vị thần linh.

Giá trị truyền thống của Rượu Bàu Đá còn thể hiện ở tính cộng đồng cao, sự gắn kết giữa người với người tạo nên sự đoàn kết dân tộc. Rượu Bàu Đá được coi như một món quà đặc biệt mà người dân Bình Định dùng để chiêu đãi khách quý, bạn bè thân thiết. Thậm chí, rượu còn trở thành một món quà biếu tặng ý nghĩa mà người dân địa phương mang đi khắp nơi, để giới thiệu và tự hào về quê hương.

Trong bối cảnh hiện nay, khi nhiều giá trị truyền thống đang dần bị mai một thì việc giữ gìn và phát huy giá trị của Rượu Bàu Đá ngày càng trở nên quan trọng. Người dân Bình Định luôn có ý thức bảo tồn, truyền lại nghề làm rượu cho thế hệ trẻ, đồng thời chú trọng đến chất lượng, hương vị của rượu.

Bên cạnh đó, chính quyền và các tổ chức văn hóa đã có những chính sách, chiến lược nhằm quảng bá đưa Rượu Bàu Đá đến gần với mọi người, đặc biệt là du khách trong và ngoài nước. Tại tỉnh Bình Định còn thường xuyên tổ chức các lễ hội, hội chợ, triển lãm giới thiệu về Rượu Bàu Đá, điều này góp phần nâng cao nhận thức, hiểu biết về loại rượu này, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế địa phương.

Tóm lại, Rượu Bàu Đá Bình Định không chỉ là một thức uống đơn thuần, mà còn là biểu tượng văn hóa, chứa đựng trong đó là những giá trị truyền thống quý báu của vùng đất và con người nơi đây. Gìn giữ và phát huy giá trị của Rượu Bàu Đá chính là góp phần bảo tồn và lan tỏa văn hóa truyền thống.

Hy vọng những thông tin được chia sẻ trong bài viết sẽ giúp mọi người có thêm thông tin hữu ích về Rượu Bàu Đá. Cùng với đó mọi người có thể đến các làng nghề để mua rượu cũng như hiểu thêm về quy trình làm rượu tại đây.